“Tokei Maru”

Το πλοίο που έσωσε ζωές

 

Τον Σεπτέμβριο του 1922, ο πλοίαρχος του Ιαπωνικού εμπορικού πλοίου TOKEI MARU έσωσε τις ζωές 825 ανθρώπων, γυναικών, παιδιών και ανδρών, Ελλήνων και Αρμενίων από την οργή των Τούρκων την ώρα που η Σμύρνη καιγόταν από άκρη σε άκρη.

Εκατό χρόνια αργότερα, το όνομα του πλοιάρχου και η τύχη του πλοίου είναι ακόμη άγνωστα. Μια σειρά από άρθρα του καθηγητή Σταύρου Σταυρίδη και η αναφορά του ομογενή καθηγητή και συγγραφέα-αρθρογράφου του ‘ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΗΡΥΚΑ” στη Νέα Υόρκη Dan Georgakas, ο οποίος έχει περιγράψει πώς η μητέρα του σε ηλικία 12 ετών και ο θείος του 11 ετών διασώθηκαν από τους Ιάπωνες το 1922, οδήγησαν την καθηγήτρια Νanako Murata-Sawayanagi στην δεκαετή έρευνά της, στην αναζήτηση του ήρωα πλοιάρχου. Μια αναφορά στην εφημερίδα της εποχής “ΑΘΗΝΑΙ” για τον κύριο Λου και την σωτήρια πράξη του είναι η μόνη αναφορά σε κάποιο στοιχείο του ονόματος του καπετάνιου που έσωσε ζωές στη Σμύρνη.

 

“Κόκορο Ιτάϊ...Η καρδιά μου πονά με την δυστυχία των άλλων.”

 

Αυτοί οι άλλοι ήταν οι κάτοικοι της Σμύρνης, Έλληνες και Αρμένιοι που προσπαθούσαν να σωθούν από την οργή των Κεμαλιστών και την φωτιά που έκαιγε την πόλη και την ιστορία της Ιωνίας.

 

Η καρδιά μου πονά με την δυστυχία των άλλων. Αυτό έλεγε ξανά και ξανά ο πλοίαρχος του Ιαπωνικού εμπορικού πλοίου Τοκέι Μαρού, καθώς ο θάνατος και οι φλόγες έσβηναν τον Ελληνισμό της Μικράς Ασίας. Ο πλοίαρχος δεν άντεξε από το μέγεθος της τραγωδίας, έσωσε 825 Έλληνες και Αρμένιους από το θάνατο και στάθηκε απέναντι στους Τούρκους που επιτακτικά ζητούσαν να πετάξει τους πρόσφυγες στη θάλασσα. Το αίτημα των Τούρκων, να παραδώσει γυναικόπαιδα στο θάνατο το είδε ως προσβολή στην τιμή του και στην τιμή του Αυτοκράτορα της Ιαπωνίας. Και η ιστορία των δικαίωσε. Οι Τούρκοι υποχώρησαν και το Τοκέι Μαρού, έπιασε λιμάνι στη Θεσσαλονίκη και τον Πειραιά σώζοντας ζωές.

 

Κι όλα αυτά όταν τα πολεμικά πλοία της Δύσης, Βρετανικά, Γαλλικά και Ιταλικά παρακολουθούσαν αμέτοχα ή έριχναν πίσω στη θάλασσα τους πρόσφυγες της Ιωνίας. Οι Σύμμαχοί μας τότε ένιψαν τας χείρας τους και άφησαν το έγκλημα να εξελιχθεί. Δεν είναι δικά μας λόγια, τα αναφέρει ο Αμερικανός πρόξενος Χόρτον, και ο Άιζα Τζένκινς που οδήγησε στη σωτηρία πάνω από 300 χιλιάδες ανθρώπους.

 

Η μικρού μήκους ταινία animation του Ζάχου Σαμολαδά, “Tokei Maru” - トケイ丸,ενώνει την ιστορία με τη μυθοπλασία, την Ελλάδα με την Ιαπωνία, σε έναν φόρο τιμής στον άνθρωπο αυτό που προσπερνώντας κώδικες και τον παραλογισμό της βίας, αντιμέτωπος με τη φωτιά, την απάθεια των Δυτικών και τον τρόμο των αθώων, έκανε μια μοναδική πράξη ηρωισμού. Το animation και η σκηνοθεσία είναι του Ζάχου Σαμολαδά, τη μουσική έγραψε ο συνθέτης Ryan Camus που ζει στην Βοστόνη των ΗΠΑ και τη μετάφραση στα Ιαπωνικά έκανε η κυρία Mio Kobayakawa.